سومین کنگره تاریخ دانان ایران روز سه شنبه 27 بهمن1394 دردانشگاه الزهرا با همکاری انجمن ایرانی تاریخ برگزارشد. در ابتدا با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران مراسم افتتاحیه شروع شد، دکتر شهرام یوسفی فر رئیس انجمن ایرانی تاریخ با خوشامدگویی به مدعوین، اساتید و دانشجویان رشته تاریخ که از دانشگاه های سراسر کشور در این برنامه شرکت کرده بودند و همچنین تقدیر و تشکر از دانشگاه الزهرا، دکتر علیمحمد ولوی دبیر علمی و دبیر اجرایی کنگره و تمامی دست اندرکاران برنامه را آغازکردند.

در ادامه دکتر علیمحمد ولوی گزارشی از نحوه برگزاری کنگره ارائه دادند؛ ضمن این که دکتر هدیه تقوی دبیر اجرایی کنگره نیز، پیرامون روند اجرایی برنامه های کنگره گزارشی ارائه کردند. سپس برنامه افتتاحیه با سخنرانی استادان پیش کسوت رشته تاریخ جناب آقایان دکتر احسان اشراقی، دکتر اللهیار خلعتبری و دکتر ناصر تکمیل همایون آغاز گردید. بعد از اتمام مراسم افتتاحیه، 15دقیقه استراحت و پذیرایی و بلافاصله نشست اول کنگره از ساعت 10:15-12 با دبیری دکتر پروین ترکمنی آذر با موضوع «شخصیت های موثر درجریان تاریخ نگاری نوین در ایران»  شروع شد.

دراین قسمت دکتر منصوره اتحادیه سخنرانی خود با موضوع تاریخ نگاری زن با تاکید بر تاریخ نگاری دکتر هما ناطق به مدت 15 دقیقه ایراد کردند. سخنران دوم دکتر محمد تقی امامی خویی خاطراتی از دکتر زریاب خویی را بیان نمودند. دکتر محسن بهشتی سرشت نیز با موضوع تاریخ نگاری دکتر رضوانی ایراد سخنرانی نمودند. دکتر پروین ترکمنی آذر دبیر نشست نیز تاریخ نگاری دکتر آئینه وند را بیان کردند و در پایان دکتر سیمین فصیحی با سخنرانی خود با موضوعیت تاریخ نگاری دکتر باستانی پاریزی آخرین سخنرانی نشست اول را ایراد نمودند. بعد از آن به مدت 30 دقیقه جلسۀ پرسش و پاسخ برگزار گردید.

برنامه عصر سه شنبه با نشست دوم «روش، سبک و اسلوب در تاریخ نگاری نوین" در ساعت 14-15:45 شروع شد. دبیری نشست بر عهده دکتر روح الله بهرامی بود. در این بخش دکتر محمد سلماسی زاده سخنرانی خود با موضوع رویکردهای عقلانی در تاریخ نگاری پیشامشروطگی (مطالعه موردی کتاب مملکت شمس طالع یا دولت ژاپون) را ارائه نمودند.

سخنران بعدی دکتر ویدا همراز با عنوان مقاله «بازشناسی مبانی مشترک نظری و ساختاری در رسانه های شنیداری و تاریخ شفاهی» بودند. در ادامه دکتر زهیر صیامیان با موضوع «دشواره اعتبار علم تاریخ و تبارشناسی ذهنیت دو جایگاهی در تاریخ نگاری معاصر ایران با تاکید بر اهمیت مساله و ضرورت مباحثه» به ایراد سخنرانی پرداختند. در پایان این نشست دکتر فرحناز عزیزی سخنرانی خود را با موضوع «تحول گفتمان تاریخ نگاری در مشروطیت» را ایراد نمودند. بعد از پایان نشست دوم نیز 15 دقیقه از مدعوین پذیرایی به عمل آمد.

آخرین نشست روز اول با موضوع «ساختار آموزش در تاریخ نگاری نوین» از ساعت 16-17:30 با دبیری نشست توسط دکتر غلامرضا ظریفیان آغاز گردید. دکتر علیرضا ملایی توانی به همراه دانشجوی خود آقای جواد نوروزی، مقاله ای تحت عنوان «تحلیل طرح روی جلدها و سیر تحول آن در کتابهای تاریخ معاصر دبیرستان» ارائه نمودند. در ادامه دکتر محمدرضا عسکرانی به ایراد سخنرانی خود تحت عنوان «تاریخ نگاری درسی در عصر ناصری و مظفری و تاثیرآن بر نهضت مشروطیت ایران (1264 تا 1324ق.)» پرداختند.

در پایان آقای نورالله پهلوان مقاله ای تحت نام « میزان علاقۀ دانش آموزان به درس تاریخ و نقش عوامل گوناگون در ایجاد این علاقه» ارائه نمودند. در پایان نشست هم حضار مدت 15 دقیقه در جلسۀ پرسش و پاسخ مشارکت داشتند.. روز نخست کنگره، در حالی به پایان رسید که کلیپ مستند کوتاهی از دکتر عبدالحسین زرین کوب برای حضار پخش گردید.

دومین روز کتگره تاریخدانان ایران روز چهارشنبه 28 بهمن 1394 در دانشگاه الزهرا با برگزاری چهارمین نشست تخصصی با محور شعار کنگره آغاز گردید. این نشست با دبیری دکتر عباس قدیمی قیدار، تحت عنوان "تاریخ نگاری قاجار در خلال آثار" برگزار گردید.

سخنرانان این نشست به ترتیب دکتر علیرضا ابطحی با موضوع سخنرانی "بررسی و مقایسه شیوه تاریخ نگاری اعتماد السلطنه و اعتضاد السلطنه"،  سخنرانی دوم آقای رضا گلشن مهرجردی با موضوع" بررسی تاریخ نگری و تاریخ نگاری «محمد جعفر خورموجی در کتاب حقایق الاخبار ناصری» بودند. محور مبحث، توصیف بیوگرافی دو تاریخ نگار عصر قاجار با برداشت شغلی ایشان بود.

تاریخنگاری خورموجی با ارائه بیوگرافی وی و تأکید بر تهیه شیوۀ نگارش تاریخ مورخان درباری در کتاب حقایق الاخبار ناصری، نگاه جدید مورخ به تاریخ و نگاه نقادانه وی را مورد بررسی قرار داده است. این که زبان تاریخنگاری خورموجی، زبان وصف است و سال شماری، مبنای نگارش تاریخ او بوده است. سخنران سوم دکتر سهیلا ترابی فارسانی با موضوع «رویکردی به تاریخ نگری زنان از خلال نشریات زنان (از مشروطه تا پهلوی)» و سخنران چهارم دکتر یعقوب خزائی با مقالۀ «رستم الحکما؛ متوهم یا متفکر: روش ابطال گرایی و فرضیات موجود در خصوص رستم الحکما» به ارائۀ مقالات خود پرداختند.

15 دقیقه هم پرسش و پاسخ برگزار گردید که پس از پذیرایی و استراحتی کوتاه، بلافاصله نشست پنجم با محور «نسبت تاریخ نگاری سنتی و نوین» آغاز شد. دبیر نشست این بخش دکتر ذکرالله محمدی بود. سخنرانی اول با موضوع "هنر و مردم در تاریخ نگاری نوین" توسط دکتر صفورا برومند ارائه شد. سخنران دوم خانم سمیه عباسی مقاله خود با عنوان" تحول«من فردی» و جایگاه آن در تاریخنگاری نوین در ایران" ( با تکیه بر خاطره نگاری عصر قاجار)  را ایراد کردند.

سخنران سوم آقای امین محمدی با موضوع « سنت و مدرنیته در تاریخ نگاری و تاریخ نگری عبدالله مستوفی» به ایراد سخنرانی پرداختند و سخنرانی چهارم توسط آقای عبدالرضا کلمرزی با موضوع مقاله "باستانی پاریزی؛ پیوند تاریخ نگاری سنتی و نوین" ارائه شد. سخنران آخر این نشست، دکتر ذکرالله محمدی با موضوع " علل عقب ماندگی ایران و راه برون رفت از آن در آثار تاریخنگارانه ایرانشناسان انگلیسی قرن نوزدهم میلادی" بود. پرسش و پاسخ به مدت 15 دقیقه صورت گرفت و با پذیرایی ناهار و اقامه نماز ،برنامه صبح چهارشنبه به پایان رسید.

منبع: سایت انجمن ایرانی تاریخ