انجمن ایرانی تاریخ دومین همایش سلجوقیان را در روزهای 7 و 8 اسفند 1392 در تهران برگزار می کند. با توجه به اهمیت برگزاری چنین همایشی، سایت این انجمن مصاحبه ای با دکتر شهرام یوسفی فر دبیر علمی همایش، صورت داده است. در این گفتگو سعی شده است به مسائلی در خصوص اهمیت برگزاری این همایش، روند برگزاری و برنامه های جنبی همایش پرداخته شود.
اهمیت برگزاری همایش سلجوقیان چیست؟
به طور کلی تاسیس حکومت سلجوقیان در ایران و تداوم آن به مدت نزدیک به دو قرن یکی از تاثیرگذارترین دوره ها بر روال زندگی مردم این سرزمین را در تاریخ دوره اسلامی، بشمار می رود. در این دوره مناسبات سیاسی و سپهر اندیشه ورزی مربوط در تلازم با تغییرات و تحولات در ساختار سیاسی جنبه خاص دارد. نیز همین وجه متفاوت بودن در حوزه های زندگی اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی مردم نیز قابل مشاهده است. دوره طولانی حکمرانی سلجوقیان، شرایط ویژه آن دوره و وسعت قلمرو آنان، امکاناتی متفاوت برای مدیریت و تاثیرگذاری عمیق در مسایل و روندهای اجتماعی و فرهنگی و سیاسی فراهم می آورد. بسیاری از تاسیسات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این دوره تا سال های بعد پایدار ماند و چون سرمشقی برای اداره و تدبیر جامعه عمل می کرد. از این غور و تفحص در ماهیت و ویژ گی های جامعه ایران در دوره سلجوقیان برای تاریخ ایران در دوره بعد از ورود اسلام، تجربه ای بسیار غنی در اختیار علاقه مندان به فرهنگ و تمدن این مرز و بوم قرار می دهد. برگزاری همایش هایی با عنوان تاریخ سلجوقیان دعوت به هم اندیشی در مسایل مهم این دوره و بازاندیشی در برخی مباحث مطرح شده در باره تاریخ این دوره است.
1. لزوم برگزاری سالانه همایش سالانه سلجوقیان چیست؟
با عنایت به این موضوع که دوره سلجوقیان در تاریخ ایران واجد عرصه های جدی کاویده نشده و طرح نشده است، لازم است به صورت منظم برای دعوت به پژوهش و عطف توجه محققان به مسایل بنیادین جامعه ایران در این دوره تاکید شود.
از این رو در نظر است با تخصصی کردن موضوع همایش های سلجوقی در سال های بعدی، گام های موثری در پژوهشی کردن این همایش ها و نیز ترسیم برنامه های سلجوقی شناسی در کشور برداریم. این امر جز از طریق هم اندیشی صاحب نظران در قالب همایش سلجوقی شناسی امکان ناپذیر است.
2. آیا همایش به صورت بین المللی برگزار می شود؟
به طور کلی این همایش واجد جنبه بین المللی است. از این رو فراخوان به انگلیسی و ترکی استانبولی نیز ترجمه و روی سایت همایش قرار گرفت. البته با عنایت به وضعیت خاص اقتصادی که با آن روبرو هستیم شرکت کنندگان در همایش باید خود تقبل هزینه های مربوط را بنمایند و این امر در کمیت شرکت کنندگان مورد نظر در همایش تاثیر گذار خواد بود.
3. حامیان همایش چه موسساتی خواهند بود؟
تا کنون با برخی از موسسات مرتبط مذاکراتی نهایی شده است که از آن جمله سازمان اسناد و کتابخانه ملی، دانشگاه الزهرا، پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی قابل ذکرند. نیز برخی موسسات دیگر که به محض نهایی شده توافقات فی مابین در مورد آنان اطلاع رسانی خواهد شد.
4. تفاوت این همایش با همایش های قبلی در چیست؟
در این همایش سه حوزه اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی مد نظر قرار گرفته است. تلاش شد برای هر یک از حوزه های مورد نظر طراحی محورهای فراخوان مقالات به گونه ای باشد که زمینه های مورد نیاز برای تحقیق معرفی گردند و فراخوان مقالات به صورت باز نباشد. از این رو می توان به صورت کلی چنی نیان کرد که در این همایش مباحث سیاسی طرح نمی شود و آن حوزه برای همایشی که با طراحی متفاوت در آینده خواهیم داشت، احاله شده است.
با عنایت به این که همایش اول در سال قبل برگزار شد، در این همایش، نتایج تحقیقات یک سال گذشته محققان کشور ارایه خواهد شد. در واقع این امر بر میزان مشارکت کنندگان و نیز حوزه های تحقیق مربوط به این دوره تاثیر ویژ ه ای داشت.
5. محورهای اصلی فراخوان مقالات چه بوده است؟
بر اساس سیاست تعیین شده برای این همایش محورهایی با تمرکز بر حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طراحی و پس از تصویب کمیته علمی همایش برای کلیه محققان داخلی و خارجی علاقمند به این مباحث ارسال شد. محورهای تعیین شده به شرح زیر بود:
محورهای اجتماعی: مسایل اجتماعی، نهاد خانواده، مهاجرت ها، تغییرات اجتماعی، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی، باورها و گرایش های اجتماعی و مباحث زیبایی شناختی، روستانشینی، شهرنشینی، کوچ رویی.
محورهای اقتصادی: سیاست اقتصادی، فرهنگ، سکه ها، حمل و نقل و راه ها، اقتصاد کشاورزی، اقتصاد تجاری، آراء اقتصادی، علمای زمانه.
محورهای فرهنگی: آموزش، سیاست فرهنگی، آراء و اندیشه های فرهنگی، جریان های فکری، فرهنگ اجتماعی جامعه، کانون های فرهنگی، مناسبات فرهنگی، فرهنگ عامه.
البته لازم به یادآوری است محورهای اعلام شده تنها چارچوبی برای تعیین حدود موضوعاتی بود که باید در این همایش مطرح می شد و محققان علاقه مند بنا به تخصص و حوزه های مطالعاتی خود موضوعاتی را که در این چهارچوب قرار می گیرد را برای ارزیابی ارسال نموده اند.
چه تعداد چکیده به دبیرخانه همایش رسیده و نحوه ارزیابی آنان به چه صورت بوده است؟
بر اساس روی کرد تعریف شده در این همایش ارزیابی چکیده های همایش با وضعیت متفاوتی برخوردار بود. در کل حدود 250 چکیده مقاله به دبیرخانه همایش واصل گردید که در جریان داوری حدود 90 مقاله پذیرفته شد. هر چکیده مقاله توسط داورانی متخصص ارزیابی گردید و تقریبا در تماس با نویسندگان چکیده های واصله اصلاح مطلوب نیز در مورد آن ها اعمال گردید.
لازم به ذکر است دریافت این میزان چکیده مقاله برای همایش دوم سلجوقی از یک سو دور از انتظار و از سوی دیگر باعث خوشحالی بود. در واقع بر اساس ارزیابی اولیه و صرف نظر از کیفیت علمی چکیده های ارسال شده، می توان این امر را نشانه ای از علاقه مندی نسل جدید دانش آموختگان تاریخ ایران به دوره سلجوقی دانست.
هم اکنون ویرایش مقالات تایید شده در دست انجام است تا در هنگام برگزاری همایش در بین شرکت کنندگان توزیع شود.
7. تعداد مقالات واصله چگونه است؟
با عنایت محدود شدن حوزه های فراخوان مقالات تا کنون حدود 60 مقاله واصل شده است. با عنایت به این که مدت دریافت مقالات از سوی دبیرخانه همایش تمدید شد، از این رو اندکی در روند داوری مقالات تاخیر روی داد. تا کنون حدود 40 مقاله داوری و نتایج ان مشخص شده است که برای تصمیم گیری در خصوص نحوه ارایه آن ها در همایش، بر اساس اعلام نظر داوران محترم در کمیته علمی همایش تصمیم گیری خواهد شد.
8. برنامه های جنبی همایش چه خواهد بود؟
برنامه های جنبی همایش برگزاری یک نمایشگاه سند و نسخ خطی پیش بینی شده است که در صورت فراههم آمدن امکانات لازم برای این امر اجرا خواهد شد.
هم چنین در مذاکره با هیاتی که در سال های اخیر کاوش هایی را در نواحی خراسان انجام داده سکه های نویافته ای از این دوره را بدست آورده اند، نمایشگاهی پیش بینی شده است که آن نیز به شرط تدارک لوازم اصلی آن برپا خواهد شد.
مهم ترین برنامه جنبی همایش تجلیل از مقام علمی و دانشگاهی استاد دکتر وهاب ولی است که به عنوا نپیش کسوت محققان و مدرسان و مترجمان سلجوقی شناسی در ایران بشمار می روند و بنا به تصویب کمیته علمی همایش در یک نشست اختصاصی با حضور صاحب نظران و پیشکسوتان از تلاش های ارزشمند این استاد گرانقدر تجلیل به عمل خواهد آمد. در کنار این برنامه نمایشگاهی از آثار آقای دکتر ولی به انضمام شرح حالی مجمل از ایشان نیز منتشر خواهد شد. امید است این گونه اقدامات به رویه ای فراگیر در مجامع علمی رشته تاریخ تبدیل شود.
9. همایش های آتی به چه صورت خواهد بود؟
با عنایت به این که باید در مورد تاریخ سلجوقی بیش از گذشته حوزه های مطالعاتی فعالی را ساماندهی نمود و تربیت محققان را در مباحث مهم این دوره مد نظر قرار داد، به نظر می رسد باید از طریق برپایی برنامه های علمی مانند همایش سلجوقی شناسی در دوره های نزدیک اقدام نمود. در این خصوص برنامه هایی تدارک دیده شده است که در فرصت های آتی، انشاالله اطلاع رسانی خواهد شد.
شورا و کمیته علمی این همایش به شرح زیر می باشد:
شورای علمی:
دکتر الهیار خلعتبری رئیس شورا، دکتر محمدتقی امامی، دکتر غلامعلی حاتم ، دکتر جواد نیستانی، دکتر عبدالله ناصری طاهری، دکتر صالح پرگاری، دکتر مریم معزی، دکتر اسماعیل حسن زاده، دکتر شهرام یوسفی فر، دکتر ناصر صدقی، دکتر هوشنگ خسرو بیگی، دکتر ذکر الله محمدی، دکتر محسن رحمتی، دکتر علی اکبر کجباف، دکتر حسن حضرتی، دکتر مجتبی خلیفه، دکتر نیره دلیر، دکتر حسن باستانی راد و دکتر زهیر صیامیان
کمیته علمی دومین:
دکتر شهرام یوسفی فر؛ دبیر علمی، دکتر اسماعیل حسن زاده، دکتر مجتبی خلیفه، دکتر هوشنگ خسروبیگی و دکتر نیره دلیر
چاپ 
ارسال به دوست
