نویسنده: صدرالله اسماعیل زاده و نعمت الله صفری فروشانی؛

سقیفه، مهم‌ترین رویداد تاریخ اسلام بعد از رحلت پیامبر(ص)، در منابع تاریخی از جایگاه خاصی برخوردار است و ابعاد مختلف آن، تحقیقات علمى فراوانى را به خود اختصاص داده است. در بررسی این جریان، نگاه دقیق­تر به گزارش­های مورخان اوّلیه، اهمیتی ویژه دارد. بلاذری (279ق) در أنساب الأشراف کوشیده است آثار محدثان و اخباریان قدیم را به صورت گسترده­ گرد آورد و به ضبط و ثبت اخبار سقیفه بپردازد.

این نوشتار، با روش تحلیل محتوا به کالبدشکافی گزارش‌های بلاذری درباره سقیفه دست زده و بر آن است با شکستن قالب‌های کلیشه‌ای گزارش‌های تاریخی، به مغز و جوهر کلام یا همان معارفی که اندیشه مورخ را شکل داده و در نوشته‌های او بازتاب یافته است، دست یابد. یافته‌های این پژوهش، حاکی از آن است که بلاذری جریان سقیفه را با شرح بیشتری نسبت به مورخان هم­روزگارش چون ابن ‌هشام (213یا218ق)، محمد بن سعد (230ق) و یعقوبی (284ق) نگاشته و با نگاه کلی­تری به این حادثه پرداخته است. وی با این ­که بر مذهب اهل‌سنّت بود، روایات مخالف جانشینی ابوبکر را نیز بیان کرده و گزارشی از برخی منازعات سقیفه را نیز آورده است. چنین برمی‌آید که وابستگی بلاذری به خلفای عباسی، در این رویکردِ او به موضوع سقیفه، نقشی مهم داشته است.

برای مشاهده متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید.