خواندنی های تاریخی

نویسندگان: مهدي احمدي اختيار و مرتضي دهقاننژاد؛ قرارداد گمركي ايران و روسيه در سال 131

نویسنده: حجت الاسلام مهدی پیشوایی؛ يكى از پيامبران بزرگ الهى كه در آيه هاى فراوانى از ا

ساواک برخی آثارم را در فهرست کتب ممنوعه جای داده بود

آيت ﷲ محمدتقى مصباح يزدى، يازدهم بهمن ۱۳۱۳، در دامان خانواده اى بسيار متدين و مذهبى در

حجت الاسلام والمسلمین پیشوایی با اشاره به قضایای مطرح شده در حجه الوداع که حجی کامل و ا
جدیدترین دیدگاه ها
نشست «ارزیابی کتاب موسوعه ابن عباس تالیف آیت الله خرسان از جهت روش و محتوا»
نشست «بررسی یک اشتباه تاریخی دربارۀ ازدواج امام جواد(علیه السلام) با أمالفضل»
7 ذی الحجة - شهادت امام محمد باقر(ع)
حضرت امام محمد باقر(ع) در هفتم ذیحجه سال 114 ق و به قولی سال 117ق[1] توسط هشام بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسید[2]. نام امام پنجم محمد و لقب آن حضرت، ابوجعفر و باقر يا باقرالعلوم است. تولد امام باقر(ع) را برخی اول رجب[3] و برخی دیگر، سوم صفر[4] دانسته اند. ولادت امام باقر (ع) در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57 هجری در مدينه بوده و ایشان در واقعه جانگداز کربلا،کودکی چهارساله بود و دوران امامت حضرت نوزده سال و چند ماه طول کشید.
6 ذی الحجة - يورش قرمطیان به مكه و قتل عام حجاج 317 قمری
در ششم ذیحجه سال 317 ق، ابوطاهر، رييس حكومت قرمَطي بحرين در حملهاي بيرحمانه به شهر مكه، پس از اشغال اين شهر مقدس، ضمن غارت اموال حجاج آنان را قتل عام كرده جنازه هایشان را در چاه زمزم و مسجدالحرام بدون غسل و کفن و نماز دفن کرد.[1] وي همچنين حَجَرالاسوَد، سنگ مقدسي را كه بر كعبه نصب شده بود به همراه اموال و اسيرانِ فراوان به بحرين انتقال داد[2]. سرقت حجرالاسود، دنياي اسلام را در آن روزگار به شدت تكان داد و مسلمانان را خشمگين كرد. عبیدالله فاطمی عاملین این کار را تقبیح و لعن کرد و از آنان برائت جست[3].
5 ذی الحجة - غزوه سویق
درپنجم ماه ذیحجه سال دوم هجری پس از جنگ بدر، غزوه سویق به وقوع پیوست[1] . جنگ بدر، کمی پیشتر از آن بيشتر قريش را داغدار و مصيبت زده كرده بود، از آن جمله ابو سفيان را كه فرزندی از او کشته و فرزندی دیگر از او به اسارت رفته بود[2] و نیز چند تن ديگر از بستگانش یا به قتل رسيده و يا اسير شده بودند. از این رو، و با توجه به اينكه خود را از رؤساى قريش مىدانست تحمل شكست از مسلمانان براى او بسيار دشوار بود.
2 ذی الحجة - تولد شیخ فضل الله نوری
در دوم ذیحجه سال 1295 ه.ق در نور مازندران در خانواده ای روحانی به دنیا آمد. پدرش از روحانیون مورد اطمینان مردم نور مازنداران بود.[1] وی پس از طی مراحل ابتدایی تحصیل در نور و تهران[2]، برای تكمیل دروس خود در اوایل جوانی به نجف اشرف رفت و در سال 1292 ه.ق با مهاجرت به سامرا در زمره شاگردان درجه اول میرزای شیرازی ، بزرگ مرد و قهرمان مبارزه با استعمال انگلیس درآمد[3] و از محضر وی استفاده برد وسرانجام در سال 1300 ه.ق جهت تبلیغ معارف اسلامی عازم ایران شد و در تهران اقامت گزید. وی به خاطر وسعت معلومات و دیدگاه های علمی از روحانیون طراز اول تهران که پایه اش در اجتهاد برتر از بهبهانی و طباطبایی بوده[4]، محسوب می شد.[5] شیخ از نخستین عالمان اسلامی است كه به نقشه استعمار در جهت اسلام زدایی و جایگزین ساختن حكومت لائیك تحت پوشش مشروطه و قانون اساسی پی برد و سعی كرد تا اجازه ندهد ملی گرایی به جای اسلام گرایی بنشیند و به نام آزادی و دموكراسی، بی بند وباری غربی درجامعه اسلامی ایران حاكم شود. شیخ با جنبش مشروطه تا زمانی که یک جنبش اصیل مردمی به رهبری علماء بود، همراه بود[6] و نسبت به آن موضعی نقادانه داشت،
روابط علویان و عباسیان (از سال 11 تا 201 هجری)
كليد واژهها: علويان، عباسيان، روابط علوى ـ عباسى، دعوت عباسى،الرضا، ولايتعهدى. در اين مختصر بر آنيم تا روابط دو جانبه ابوطالب و عباس و فرزندان آنان ـ علويان وعباسيان ـ را از عبدالمطلب (متولد حدود 497 ميلادى) تا ولىعهدى امام رضا(عليه السلام)،بررسى كنيم. اين بررسى را پس از مقدمهاى كوتاه درباره عباس و ابوطالب، در چهارمحور: 1. از رحلت پيامبر(صلى الله عليه) تا شهادت امام حسين(عليه السلام) (11 تا 61 ه.ق) 2. از شهادت امامحسين(عليه السلام) تا مرگ ابوهاشم پسر محمد حنفيّه (61 ـ تا 98 ه.ق) 3. در دوره دعوت عباسي(100ـ132 ه.ق) و 4. از تأسيس دولت عباسى تا ولايتعهدى امام رضا(عليه السلام) پى مىگيريم.
مصاحبه: واکاوی انگیزه مامون از ازدواج دخترش با امام جواد(ع)
مصاحبه: واکاوی انگیزه مامون از ازدواج دخترش با امام جواد(ع) پرینت ایمیل منتشر شده در جمعه, 28 مهر 1391 11:34 نوشته شده توسط مدیر مطالب سایت بازدید: 59 محمد الله اکبری محقق تاریخ و مدیر گروه پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی راز تولد دیر هنگام امام جواد (ع) را نامعلوم و از اسرار الهی خواند به گفته وی برخی منابع برای امام رضا (ع) فرزندان ذکور دیگری را نام برده اند و برخی تنها جوادالائمه را به عنوان فرزند پسر ایشان معرفی کرده اند.
آسیب شناسی پایان نامه نویسی در گفتگو با دکتر صفری مدیر محترم گروه تاریخ
مصاحبه با دکترنعمت الله صفری فروشانی ،عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی (ص) العالمیة ومدیر گروه تاریخ اسلام مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره) . ارزیابی شما از وضعیت پایان نامه وپایان نامه نویسی جامعةالمصطفی (ص) چگونه است ؟ پایان نامه نویسی عصاره و برایند علمی یک دانش پژوه درطول دوره تحصیلی است فرایندی که باید طی آن دانش پژوهان توان بهره وری خود را ابراز کنند .اکنون درجامعه المصطفی(ص) الحمد الله به لحاظ کمیت ،پایان نامه نویسی دروضعیت مطلوبی قراردارد شاید ما بیش ازهزارپایان نامه دفاع شده داشته باشیم ولی بنده با مرور درهمه ی پایان نامه ها دریافتم که به لحاظ کیفیت در وضع مطلوبی قرارنداریم . نقاط قوت وضعف درپایان نامه های جامعةالمصطفی (ص) را درچه می بینید ؟
تصویر پیامبر در غرب
هميلتن گيپ (Hamilton Gibb) در كتاب اسلام: بررسى تاريخى (Islam: a historical survey) آورده: "تقريباً تعداد نظرياتى كه درباره محمّد(ص) به وجود آمده است با عده نويسندگان زندگى نامه او برابرى مىكند، فىالمثل زمانى مخالفان اسلام وى را مردى مصروع، زمانى يك سوسياليست شورشگر (agitator) و گاهى يك فرد مورمون (mormon: پايهگذار يكى از فرقههاى مهم مسيحيت) توصيف كردهاند. به طور كلى همه اين آراء ذهنى افراطى را قاطبه محققان رد مىكنند با اين همه تقريباً محال است كه از نفوذ پارهاى از عوامل ذهنى و نفسانى در هر نوشتهاى كه موضوع آن شرح حال و اعمال پيغبر باشد خوددارى كرد." آيا آنچه گيپ گفته درباره گفتار نويسندگان غربى درباره پيامبر اعظم(ص) صادق است؟ مقاله حاضر مىكوشد به همين سؤال پاسخ دهد.
نقد و بررسى مقاله امام جعفر صادق(ع) در دائره المعارف اسلام
نقد و بررسىديدگاه كلى دربارهء مقاله امام جعفر صادق عليه السّلام را مىتوان در سه بخش ارائه داد: ١.محتوا از نظر محتوا مقاله حاوى مطالب جالب و مفيدى دربارهء آن امام است كه به ويژه براى غربيان مىتواند مفيد باشد. اطلاعات شناسنامهاى امام عليه السّلام، تعامل ايشان با گروههاى شيعى و غير شيعى، مواضع سياسى آن حضرت، جايگاه امام در ميان مسلمانان و به ويژه شيعيان، اطلاعاتىدربارهء شاگردان ايشان و بالاخره جايگاه علمى آن حضرت، بخشى از مطالبى است كه به گونهاى بسيار موجز در اين مقاله به آنها اشاره شده است. گرچه نمىتوان همهء آنها را تأييد كرد، مطالب قابل قبول آن نيز فراوان است.
تصویر امام جعفر صادق(ع) در دائرة المعارف اسلام
(آنچه در ادامه میآید مقاله امام جعفر صادق(ع) در دائرة المعارف اسلام است که ام. جی. اس. هاجسون آن را نگاشته و حسین مسعودی به فارسی برگردانده است. این مقاله از کتاب تصویر امامان شیعه در دائرة المعارف اسلام برای شما انتخاب و ارائه می شود. نقد این مقاله که توسط دکتر نعمت الله صفری فروشانی نگاشته شده و در همین کتاب انتشار یافته به طور مجزا ارائه میگردد. کتاب «تصویر امامان شیعه در دائرة المعارف اسلام» مجموعه مقالات مربوط به ائمه در دائرة المعارف اسلام (چاپ ليدن هلند) است
5 ذی القعده - وفات سید بن طاووس
سید رضی الدین ابوالقاسم علی بن سعدالدین موسی بن جعفربن محمد بن احمد بن محمد بن ابوعبدالله معروف به سید بن طاووس در پنج ذوالقعده سال 664 قمری در سن هفتادو پنج سالگی در حله درگذشت. ولادتش نیمه محرم سال589 هجری قمری در حله سیفیه بوده است.[1] وي در ابتدا از محضر پدر دانشمند خود، سعدالدين ابوابراهيم و نيز جد بزرگوارش وَرّام ابن ابي فراس استفاده كرد و بعدها از افادات ديگر بزرگان حلّه، بهرهي وافي بُرد[2]. شهرهي سيد به زودي در سراسر عراق پيچيد و او پس از مدتي راهي بغداد گرديد.
2 ذی القعده - افتتاح دومین دوره مجلس شورای ملی
در روز دوم ذیقعده ۱۳۲۷ هجری قمری برابر با ۲۴ فروردین ۱۲۸۸ شمسی در پی پایان دوران استبداد صغیر و دورهی دوم مجلس شورای ملی افتتاح، و دورهی دوم مشروطیت آغاز شد[1]. مجلس اول توسط محمد علی شاه که از روز اول سلطنتش با مشروطه مخالفت را آغاز کرده بود به توپ بسته شده[2] و تعطیل شده بود. به دنبال این اقدام چند تن از مشروطهخواهان سرشناس چون میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل و ملکالمتکلمین در باغشاه تهران به قتل رسیده و جمع دیگری را به زندان انداخته و عدهای نیز مجبور به ترک وطن شده بودند[3].
تسلیت شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع)
السلام علیک یا جعفر بن محمد ایها الصادقَ البارَّ الأمین ، یا ابن رسول الله مرحوم قطبالدین راوندی روایت کرده است: روزی از امام جعفر صادق علیهالسلام سۆال کردند "روزگار خود را چگونه سپری میفرمایید؟" حضرت در جواب فرموند: "عمر خویش را بر چهار پایه و رکن اساسی سپری مینمایم: میدانم آنچه روزی برای من مقدّر شده است، به من خواهد رسید و نصیب دیگری نمیگردد. میدانم دارای وظائف و مسئولیتهایی هستم، که غیر از خودم کسی توان انجام آنها را ندارد. میدانم مرا مرگ درمییابد و ناگهان بدون خبر قبلی مرا میرباید؛ پس باید هر لحظه آماده مرگ باشم. و میدانم خدای متعال بر تمام امور و حالات من آگاه و شاهد است و باید مواظب اعمال و حرکات خود باشم. ( 1- مستدرک الوسائل، ج 12، ص 172، ح 15) گروه تاریخ اسلام ضمن تسلیت مصیبت شهادت آن امام همام ویژه نامه ای را برای مخاطبان محترم سایت تدارک دیده اند که با مقالات مختلف با موضوع امام صادق علیه السلام تهیه گردیده است. برای مشاهده و مطالعه ویژه نامه می توانید از اینجا وارد شوید: ویژه نامه صادق آل محمد (علیه السلام) سیره و زندگانی امام صادق (علیه السلام) اهل بیت در سخنان امام صادق (علیه السلام) عصر امامت امام صادق (علیه السلام) کتاب های با موضوع امام صادق (علیه السلام) امام صادق (علیه السلام) از نگاه مستشرقان امام صادق (علیه السلام) و جریان های فکری - مذهبی و سیاسی
انتشار فصلنامه سخن تاریخ شماره 15
فصل نامه سخن تاریخ شماره پانزدهم منتشر شد در این شماره می خوانید: زمين داور از سده اول تا ششم هجري / سيدمرتضي حسيني شاه ترابي انگيزه هاي كوچ اعراب مسلمان به ايران در جريان فتوح و پي آمدهاي آن / دكتر علي بيات، زهره دهقان پور كتاب شناسي انساب نگاري اسلامي تا پايان قرن هفتم / دكتر نعمت الله صفري فروشاني، سيد محمدرضا عالمي
گزارش دفاعیه پایان نامه آیینهای مذهبی شیعه در دوره صفویه
گزارش دفاعیه پایان نامه آیینهای مذهبی شیعه (با تأکيد بر غير عزاداري) در دوره صفویه جلسه دفاعیه پایان نامه کارشناسی ارشد آیینهای مذهبی شیعه در دوره صفویه بعد از ظهر روز چهارشنبه یازدهم مرداد 1391 در مدرسه تاریخ و ادیان مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) برگزار شد. این جلسه با حضور دکتر منصور صفت گل(استاد داور و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران)، دکتر حسن زندیه(استاد راهنما و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران)، دکتر علی اکبر جعفری(استاد مشاور و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان)، حجت الاسلام و المسلمین ناصر باقری بیدهندی(نماینده گروه تاریخ اسلام و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی)، حجت الاسلام افشارنژاد(نماینده تحصیلات تکمیلی مدرسه تاریخ و ادیان) و جمعی از دانشپژوهان و طلاب مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) برگزار گردید.
تبریک عید سعید فطر
عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت / صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت . . . گروه نویسندگان و مدیران سایت سخن تاریخ ضمن تبریک عید فرخنده فطر به همه مسلمین عالم خصوصا شما خوانندگان عزیز از خداوند متعال قبولی طاعات و عبادات و توفیقات بیشتر شما را خواستار است. امیدواریم بتوانیم با یاری حضرت حق و پیشنهادات و همکاری های خوانندگان هر روز به غنای سایت بیافزاییم.
رفتار سیاسی امیرمؤمنان(ع) و پاسخی به پرسش ها و اشکالات(بخش پایانی)
آنچه گذشت: «حضرت علی (ع) خود بهتر از هر کس این راه درمان را می دانست و به آن تصریح می کرد; اما اجرای آن را با اصول و ارزش های الاهی خویش ناسازگار می شمرد و این نوع اصلاح را موجب فساد خود و دینش می دانست; زیرا این کار فساد حاکم اسلامی و نزدیک ترین فرد به رسول خدا (ص) به شمار می آمد و جز نابودی اصول و ارزش های دینی نتیجه ای نداشت .» از این رو رفتار سیاسی آن حضرت (ع) را می توان نقطه پایانی بر معادله ای به شمار آورد که تا قبل از وی شیوه های کارآمد در امر خلافت خوانده می شد . رویکرد حضرت (ع) به رفتار سیاسی منحصر به فرد که با عرف سیاسی و معادلات رایج ناهمخوان بوده و هست; هنوز هم بسیاری را در «تردید» نگه داشته است . بخش پایانی این مقاله «پاسخ به تردیدها» یی است که همچنان برخی اذهان را به خود مشغول کرده است .
مناجات علی امشب ز نخلستان نمی آید
مشب، زمينيان در ماتمند و آسمانيان چشم انتظار، غم و اندوه سراسر كوفه را در بر گرفته، گريه بر چشم ها سنگيني مي كند و هُرم سينه، لب ها را مي سوزاند. بغض در پشت در و در فرصت گريستن صف كشيده است، ديگر دل به دنبال واژه ها نمي گردد. اشك، بي بهانه سرازير مي شود. آه اي خدا امشب، شب ناله در فراق پدري مهربان است، كه جز چاه و نخل و ماه، كسي گريه اش را نديده بود. پدري دل سوز كه با آه يتيمان كوفه، شريك بود و غصه هاي همه را بر جان خود هموار مي كرد. يتيمان گرد خانه اش جمع مي گردند و بر يتيميِ خويش مي گريند كه: اي پدر خوبي ها! چگونه ما را در اين دنياي ظلماني رها كردي؟ بعد از تو، بر در كدامين خانه بكوبيم و ياري طلبيم. بيست و يكم رمضان، سالروز شهادت بزرگ مردى است كه پيشينيان به حقيقت او نرسيده اند و آيندگان نيز مانند او را نخواهند ديد. آري! علي، مفهوم بي انتهايي است كه در محدوده واژه و قلم نمي گنجد. علي، اوج قدرت خداوندي است كه فروغ جاودانگي اش دنيا را در برگرفته است.
علل عقب ماندگی تاریخ به مثابه یک علم در میان مسلمانان
سخنرانی در انجمن تاریخ پژوهان حوزه علمیه قم (علل عقب ماندگی تاریخ به مثابه یک علم در میان مسلمانان ) جلسه ی افطاری انجمن تاریخ پژوهان حوزه ی علمیه قم درآستانه ی ولادت امام حسن مجتبی (ع) در تاریخ 12/5/91 با حضور جمعی از تاریخ پژوهان مراکز مختلف در حوزه برگزار شد. در آغاز این جلسه جناب حجة الاسلام والمسلمین دکتر مطهری رئیس هیأت مدیره انجمن ضمن خیر مقدم به حضار به تشریح گوشه ای از برنامه های آینده انجمن پرداخته و برگزاری همایش سیره و زمانه امام موسی کاظم (ع)، راه اندازی بانک زندگی نامه ی علمی اعضاء و تاریخ پژوهان و نیز رایزنی پیرامون انجام سفرهای علمی خارج از کشور (با هزینه ی شخصی) را از مهمترین برنامه های این انجمن در آینده ی نزدیک و دور معرفی کرد.
رفتار سیاسی امیرمؤمنان(ع) و پاسخی به پرسش ها و اشکالات(بخش اول)
برخی از خاور شناسان و کسانی که در توجیه رفتار ائمه (ع) به مبانی کلامی توجه نمی کنند، فضائل و کمالات انسانی حضرت علی (ع) را می ستایند; اما در توفیق سیاسی اش تردید دارند و آن بزرگوار را رهبر و فرمانروایی موفق نمی شمارند. در نظر این گروه، دوران پنج ساله حکومت امام (ع)، به ویژه سال های آغاز آن، بر درستی این سخن گواهی می دهد. در نگاه اینان، حکومت حضرت از مشکلات زیر رنج می برد:
- مقالات دیگر...
- رمضان- فتح مکه
- ۱۹رمضان - درگذشت غیاث الدین جمشید کاشانی
- 17 رمضان - غزوه بدر
- 16 رمضان- درگذشت مقریزی
- تبریک میلاد امام حسن (ع)
- معرفي كتاب القول الحسن في عدد زوجات الامام الحسن(ع)
- صلح امام حسن(ع) در نگاه مستشرقان
- زندگاني امام حسن مجتبي(ع)
- 13 رمضان- درگذشت شاه اسماعيل دوم
- 7 رمضان - ولایتعهدی امام رضا (ع)
- 7 رمضان - وفات ابوطالب
- سخنرانی دکتر صفری در اجلاس پایان نامه نویسی
- مختصری از زندگی نامه و آثار شیخ باقر شریف قرشی
- مورخ و محقق بزرگ تاریخ اهل بیت (ع) در گذشت
- گزارش سفر به لبنان
- سخنرانی دکتر صفری مدیر گروه تاریخ اسلام در جمع اساتید و دانش پژوهان یزد
- پنج پایان نامه گروه تاریخ در بین 11 پایان نامه برتر مجتمع
- درخشش پایان نامه های گروه تاریخ در برترین ها
- سفرنامه تصویری دیرگچین
- گزارش اردوی علمی به استان یزد
- ...
گروه تاریخ اسلام
دروس و سرفصل ها
معرفی اساتید
پایان نامه ها و تحقیقات
مجله سخن تاریخ
مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقالات
دانش آموختگان
سفرهای علمی
آمار بازدیدکنندگان
بازدید این صفحه : 999792 |
بازدید امروز : 1329 |
کل بازدید : 5881384 |
بازدیدکنندگان آنلاين : 1 |
زمان بازدید : 1/0938 |
ورود کاربران
برای استفاده از امکانات سایت مانند ارسال و پیگیری مقالات ، دانلود کتب و نقشه ها و دریافت خبرنامه سایت باید در سایت عضو شده، با نام کاربری خود وارد شوید!