بخش های ویژه
شکرستان تاریخی
ویژه نامه ها
بخش های دیگر
کتب گروه
تألیفات اساتید
تألیفات دانش آموختگان
خواندنی های تاریخی
حجت الاسلام مهدی پیشوایی: تکیه بر منابع روایی شیعه و تسلط به عربی از ویژگی‌های برجسته آ
تاریخ شفاهی کشورهای آفریقایی از سنت شفاهی آنها جدا نیست. بورکینافاسو نیز به عنوان یک کش
تاريخ به صورت عام، و تاريخ اسلام ـ كه شاخه اى از تاريخ است ـ به طور خاص مثل هر علم و رش
حوادث نباید کهنه بشود؛ حافظه‌ی تاریخی یک ملّت نباید ضعیف بشود. اگر جوانهای ما در سرتاسر
«توپچیان با کفش‌های پاره و پای برهنه و چپق در دهان، توپ‌ها را روی زمین می‌کشیدند و با م
جدیدترین دیدگاه ها
نباید نهادهای فرهنگی و تاریخ‌نگار متهم به مسائل امنیتی شوند
شيوه هاي تاريخ پژوهي محمد عابدالجابري
چكيده محمد عابدالجابري طي تحقيقات در زمينه هاي مختلف، آثاري مهم خلق کرده است. وي در پروژه خود كه «نقد العقل العربي» نام گرفت، به مباحث مهم تاريخي پرداخت و به نقد فرهنگ وتمدن اسلامي در چارچوب تاريخ اسلام، با استفاده از شيوه هاي جديد تاريخ پژوهي دست زد. شيوه هاي تاريخ پژوهي وی به دو صورت كلي است: شيوه هايي كه در تمام آثار او (بنيادهاي نظري، اخلاق و مطالعات منطقه اي)به كار گرفته شده اند و شيوه-هايي كه به ويژه براي تاريخ اسلام از آنها استفاده شده است. قبيله، غنيمت و عقيده، شيوه هاي ويژه اي بود كه جابري براي قرائت و فهم تاريخ اسلام استفاده كرد. اين سه واژه کلیدی، مفاهيمي است كه او از انديشه ورزان غربي گرفته و با بومي كردن آن در تاريخ اسلام، از آنها استفاده کرده است.
وضعيت کنونی شيعيان کشمير
چکيده شيعيان کشمير اکنون به چهار گروه عمده تقسيم می شوند. اين گروه بندي، باعث شده تا آنان حتي در مسائل کوچک و روزمره نيز اختلاف نظر داشته باشند. شیعیان از لحاظ اقتصادي نيز از فرقه های دیگر ضغیف تر هستند. لذا کارکشي از کودکان مانند قالي بافي معمول است. در اداره هاي دولتي(مرکزي وايالتي) اشتغال شيعيان، بيشتر از 2% نيست. در حالي که 15% جمعيت را تشکيل مي دهند. سواد آموزي بين شيعيان 10 - 15 درصد و بين دختران و زنان5 -6 در صد است. وضعيت فرهنگي کشمير يکي از سوژه هاي اصلي است که دولت مردان هندي از آن بهره برداري سياسي می کنند. شيعيان کشمیر، هم از طرف دولت هند و هم از طرف اهل سنت، مورد هجوم تهاجم فرهنگی قرار گرفته اند. آنان براي مقابله با اين تهاجم، هيچ نوع امکانات و وسایل در اختيار ندارند.
۱۹رمضان - درگذشت غیاث الدین جمشید کاشانی
۱۹رمضان سال ۸۳۲ هجری:درگذشت غیاث الدین جمشید کاشانی جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ملقب به غیاث‌الدین، ریاضی‌دان و ستاره‌شناس برجسته‌ی مسلمانکه در غرب به الکاشی(al-kashi) مشهور است،در حدود سال 790هجری قمری پا به عالم هستی نهاد[1]. دوران کودکی و جوانی وی درست هم‌زمان با اوج یورش‌های وحشیانه‌ی تیمور به ایران بود، با وجود این، جمشید در همین شرایط نیز هرگز از آموختن علوم مختلف غافل نشدو از تحصيل طب كه دانش پدران او بود چشم پوشيدو به ریاضیات و نجوم که در آن دوران در ایران پيشرفت شايانی كرده بود روی آورد
شکاف قومی و اضمحلال حزب دموکراتیک خلق افغانستان
چکیده شکاف قومی در تحولات سیاسی جوامع، در جامعه شناسی سیاسی اهمیت زیادی دارد. در مقاله حاضر، تلاش شده تا اضمحلال حزب دموکراتیک خلق افغانستان، تحت تأثیر این شکاف، بازخوانی و توصیف شود. تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان، تحت تأثیر شکاف قومی در این کشور شکل می گیرند. شکاف های قومی پشتون- فارس، پشتون- هزاره و پشتون- ازبک، از جمله این شکاف ها هستند. این شکاف ها که در متن جامعه افغانی و در میان اقوام مختلف آن وجود دارد،آثار شگرفی بر حزب دموکراتیک خلق داشته و یکی از عوامل اصلی ناکامی و اضمحلال آن بوده است.
نقش ميرشمس الدين عراقي در ترويج تشیع در کشمير
چکيده ميرشمس الدين عراقي در سولغان ايران متولد شد و دو بار به کشمير آمد. نخستین بار در سال882 قمری به عنوان سفير ميرزاحسين بايقرا حاکم خراسان بود و بعد از هشت سال اقامت، به خراسان بازگشت . ديدار دوم وي درسال 902 قمری با درخواست شاه قاسم نوربخش اتفاق افتاد. اين بار که وي براي تبليغ اسلام وتشيع آمده بود، تمام توان و همت خویش را براي ترويج تشيع در کشمير صرف نمود. او در این زمینه، از تمام موانع عبور کرد و توانست کارهایي انجام دهد که پیش از او سابقه نداشت. وي در اولين مرحله، افراد با نفوذ ودولت مردان را به دايره تشيع وارد کرد. سپس با کمک آنان به ويژه ملک موسي رينه نخست وزير کشمير، توانست 24 هزار خانواده هندو را به سوی تشیع هدايت کند. وي در اندک زماني توانست در مساجد کشمير خطبه به اسم ائمه اطهار(ع) رواج دهد.
عوامل سیاسی- اجتماعی تنش میان صفویه و عثمانی
چكيده شاه اسماعيل صفوي در سال 907 قمري سلسله صفوي را به طور رسمي بنيان گذارد. او رقابت شديد سياسي- اجتماعي بين ايران و عثماني ايجاد كرد و طي حاكميت 228 ساله صفويان، تنش‌‌هاي متعددي ميان آنان رخ داد. شاه اسماعيل ابتدا بر بخش نسبتاً كوچكي از خاك ايران حكم مي‌راند، اما به سرعت دامنه نفوذ سياسي و معنوي خويش را گسترش داد. اين گسترش مايه نگراني دولت عثماني گرديد.
16 رمضان- درگذشت مقریزی
16 رمضان 845هجری: درگذشت مقریزی ابوالعباس احمد بن علي بن عبدالقادر بعلبكي مصري ملقب به تقي‌الدين و مشهور به مِقريزي از نامورترین مورخان تاریخ مصر در سده های هشتم و نهم هجری قمری است،وی منسوب به محله مقارزه در بعلبک لبنان بودهو جدّ اعلای او ابراهیم از محدّثان بزرگ آن دیار به شمار می‌آمده است و به سبب شهرت وی فرزندانش نیز به آن مکان منسوب شده اند.[1] او در سال 766 قمری در قاهره مصر بهدنیا آمد و تحت تربیت جدّ مادریش، معروف به ابن صائغ حنفی، قرار گرفت و حافظ قرآن گردید[2].
20 رمضان- فتح مکه
بیستم رمضان[1] سال هشتم هجری مصادف است با فتح مکه به دست پیامبر(ص) البته برخی نیز فتح مکه را در روزهای دیگر ماه رمضان به خصوص سیزدهم رمضان نیز دانسته‌اند.[2] فتح مکه پس از آن صورت گرفت که پیمان صلح حدیبیه از سوی قریش نقض شد؛ به موجب یکی از مفاد این پیمان که سال ششم هجری میان پیامبر(ص) و قبیله قریش امضا شده بود، هر قبیله آزاد بود با محمد(ص) و یا قریش هم‌پیمان شود که در پی آن خزاعه با مسلمانان و بنو‌بکر با قریش هم‌پیمان شدند
رفتار سیاسی امیرمؤمنان(ع) و پاسخی به پرسش ها و اشکالات(بخش اول)
برخی از خاور شناسان و کسانی که در توجیه رفتار ائمه (ع) به مبانی کلامی توجه نمی کنند، فضائل و کمالات انسانی حضرت علی (ع) را می ستایند; اما در توفیق سیاسی اش تردید دارند و آن بزرگوار را رهبر و فرمانروایی موفق نمی شمارند. در نظر این گروه، دوران پنج ساله حکومت امام (ع)، به ویژه سال های آغاز آن، بر درستی این سخن گواهی می دهد. در نگاه اینان، حکومت حضرت از مشکلات زیر رنج می برد:
عزاداري در هند از دیدگاه شرق‌شناسان(از دوره مغول تا عصر حاضر)
چکیده با توجه به اهمیت عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و گسترش آن در سطح جهان، لازم است در این زمینه تحقیقاتی صورت گیرد. کشور هندوستان، از مراکز مهم عزاداری در جهان محسوب می شود، لذا توجه به عزاداری در این کشور بسیار ضروری است. نویسندگان و پژوهشگران به این مطلب تا حدودی پرداخته اند. نوشتار حاضر به دیدگاه شرق شناسان درباره عزاداری در هند ( از دوره مغول تا عصر حاضر) می پردازند و دیدگاه های آنان را در این زمینه بررسی می کند. در این مقاله، ثابت شده که شرق شناسان در این موضوع دست به قلم شده اند و به چگونگی شروع عزاداری در هند و فرازنشیب های آن در عصر مغول و سپس رونق عزاداری در زمان پادشاهان اوده پرداخته اند. هم چنین در نوشتار حاضر به عزاداری فعلی هندیان نیز اشاره شده است.
سومنات
چكيده بت‌خانه معروف سومنات از مشهورترين معابد هندو، بود كه جايگاه والايي در نزد هندوان داشت. از این بت-خانه عظیم، بعدها توصیف های خیال انگیزی در برخی روایات تاریخ نگاران، از جمله الکامل ابن اثیر(م630 ق)، نخبه الدهر دمشقی(م727 ق) و غیره آورده شد. محمود غزنوي كه از او با عنوان غازي ياد مي کنند، در لشكركشي‌هايش به هند، با نماد‌هاي مذهبي هندوان به شدت برخورد كرد و اين معبد را نيز ويران نمود. طبق پاره‌اي از نقل‌ها، قطعاتي از آن به سرزمين‌هاي اسلامي از جمله شهر غزنين انتقال یافت. اين مقاله، پس از بررسي سرگذشت اين بت، به جايگاه آن در نزد هندوان و سرنوشت آن مي‌پردازد.
سيرتاريخي پيدايش حوزههاي علميه
چكيده حوزههاي علميه، سيری تاريخي به پهناي تاريخ اسلام دارد. از آنجاييكه پيامبر اعظم (ص) به علمآموزي توجه زیادی داشتند، در دوران مخفيانه دعوت خود، خانه ارقمبنارقم را محل تشكيل فراگیری آموزههاي ديني قرار دادند و با هجرت تاريخساز خود به مدينه، زمينه تشكيل حكومت اسلامي را فراهم ساختند
نقش شاهان اوده در گسترش تشیع
چکیده عوامل مختلفی در گسترش تشیع در منطقه بسیار مهم اوده هند نقش داشته اند. شاهان و حاکمان یکی از این عوامل به شمار می آمدند. جایگاه شاهان در هر منطقه بسیار اثربخش بود؛ زیرا آنان با استفاده از موقعیت و نفوذ سیاسی از یک سو و برقراری روابط مناسب با اندیشه ورزان و دادن جایگاه به عالمان و قشرهای فرهنگی، می توانستند گام های بزرگی در زمینه توسعه دانش و فرهنگ هر گروه و یا پیروان هر دین و مذهب بردارند. این نوشتار، به نقش برجسته و ماندگار شاهان اوده هند، در زمینه گسترش تشیع می پردازد تا پیشینه تاریخی نفوذ و اقتدار عالمان و فرهیختگان شیعه آشکار گردد. فعالیتهای فرهنگی مانند کمک به فقیران و غریبان، از مهم ترین اقدامات آنان بود که جذب مذهب تشیع در این طبقات را سبب گردید. هم چنین ساختن امام باره (حسینیه) و ارایه خدمات به حوزه های علمیه، از کارهای بایسته این شاهان بود که در این جستار به آن پرداخته می شود.
ساختار سازمان دعوت فاطمیان مصر
چکیده وجود یک سازمان تبلیغی- تبشیری با نام «سازمان دعوت»، یکی از عوامل پیشرفت و توسعه فرقه اسماعیلیه بود که سرانجام منجر به تأسیس یکی از امپراتوریهای بزرگ اسلامی به نام فاطمیان در قرن چهارم در مغرب و مصر انجامید، داشتن ساختاری پیچیده و سلسلهمراتبی، از عواملی اصلی کارآمدی این سازمان بود. از وجوه اصلی ساختار سازمان دعوت، به سلسلهمراتب بودن دعوت میتوان اشاره کرد که همآهنگ با عالم علوی، مراتب عالم سفلی از ناطق، اساس و امام شروع میشود و با هفت مرتبه به مستجیب ختم میگردد. وجه دیگر، مراحل دعوت بود که آموزههای اسماعیلیه در هفت یا نه مرحله از علوم ساده و ظاهری به علوم پیچیده و باطنی حرکت میکرد. وجه سوم نیز قلمرو دعوت بود که بر اساس آموزههای اسماعیلی، جهان به دوازده جزیره تقسیم میشد و برای هر جزیره، یک حجت تعیین میگشت. در این مقاله وجوه اصلی ساختار سازمان دعوت مطالعه میشود.
زيد بن موسي (ع)
چکیده زید یکی از فرزندان امام کاظم(ع) است. درباره وفات وی اقوال مختلف وجود دارد. دو بارگاه در ایران به وی منسوب است: یکی در افریزقارن خراسان و دیگری در صلهد اصفهان. مهم ترین مسأله ای که درباره زید مطرح می شود، زندگی سیاسی وی است که در زمان مأمون، در قیام بزرگ محمدبن ابراهیم طباطبا شرکت داشت. زید بعد از مرگ محمدبن ابراهیم از جانب محمدبن محمدبن زید به ولایت بصره گمارده شد و آن جا را از چنگ عباسیان درآورد. بعد از سرکوبی قیام و شکست وی، زید دست گیر شد و او را به مرو نزد مأمون بردند. مأمون کار او را به امام رضا(ع) واگذار نمود. امام رضا (ع)زید را در ظاهر توبیخ کردند و او را آزاد نمودند.
خاورشناسان و ديدگاه شيعه درباره جانشيني حضرت علي
چکيده از آن جا که دين مقدس اسلام آخرين و فراگيرترين دين الهی و پيامبر اسلام (ص) نيز آخرين سفير و خاتم انبياست چگونه امکان دارد رسول خدا(ص) برای استمرار وگسترش فرهنگ دينی و دست آوردهای رسالتش کسی را پس از خود برنگزيند؟ از طرفی هم دشمنان داخلي اسلام (منافقان) و دشمنان خارجی آن (روم و ايران) در پی فرصت بودند تا با به وجود آوردن روي کرد جديد در حوزه رهبری اسلام، به اهداف خود جامه عمل بپوشانند. بنابراين از شخصيت همانند پيامبر اکرم(ص) که در پی ايجاد جامعه ايده آل مبتنی بر ارزش هاي انسانی الهی و تداوم آن بود، بعيد است که برای خود جانشين و خليفه تعيين نکند و امت اسلام را به حال خود رها سازد. از این روی، تاریخ نگاران شيعه معتقدند که پيامبراسلام(ص) مثل پيامبران گذشته برای خود جانشين تعيين فرمود. آن حضرت در جاهای مختلف به ویژه در غدير خم، اميرمؤمنان علی(ع) را به جهت لياقت و شايستگی و از همه مهم تر به جهت تعيين خداوند برگزيد، اما پس از رحلت رسول خدا(ص) علی رغم نص قرآن و تأکيد پيامبر اکرم(ص)، برخی از فرصت طلبان این جانشینی را ناديده گرفتتد که درجای خود باید بررسی و نقد شود. بنابراين، شيعيان عقيده دارند که رسول خدا(ص) علی(ع) را جانشين خود معرفی فرموده است.
نقش علمای شیعه در گسترش تشیع در اوده
چکیده گسترش مذهب و دین، یکی از اقدامات مهم و رسالت های اصلی عالمان و متفکران دینی است که می تواند در دوره های مختلف زمانی، با فرآیند خاص خود روبه رو باشد و موانع و چالش های فراوانی در برابر آن وجود دارد. اوده از مناطق مهم و اثربخش در هند به شمار می آید که دیگر نواحی از آن تأثیر می پذیرفتند و این منطقه، جایگاه فرهنگی و مذهبی برجسته ای در هند داشته است. بنابراین، بررسی تاریخی نقش عالمان و اندیشه ورزان شیعی این منطقه، در زمینه ترویج و گسترش تشیع، از نیازهای علمی امروز است که در این نوشتار بررسی می-شود. تأسیس کتابخانه، مدرسه های علوم دینی، مراکز علمی، پرورش شاگردان و تأسیس مراکز فرهنگی از یک سو و رقابت و مبارزه با گروه های رقیب مانند صوفیان، اخباریان، وهابیان و ناصبیان، از مهم ترین اقدامات عالمان شیعه در اوده به شمار می رفت که در این تحقیق به آن اشاره خواهد شد.
تاريخ تشيع در کشمير
چکيده تبليغ دين اسلام در کشمير توسط روحانيان و صوفي ها، از ايران وآسياي مرکزي آغاز شد. فعاليت ميرشمس الدين که از خراسان به آن جا سفر کرد، سبب شد تا تشيع، بيش از بيش در کشمير رواج یابد. دوره چک ها که شيعه بودند، دوره ای استثنایي و طلایي در تاريخ تشيع پرنشيب وفراز کشمير به حساب مي آيد. شيعيان كشمير در حال حاضر، در تمام زمينه ها از دیگر فرقه ها و اديان موجود عقب مانده تر هستند. علت اصلي عقب ماندگي شيعيان، تقسيم شدن آنان به گروه هاي مختلف است.
دختران امام كاظم(ع)
چکیده درباره تعداد دختران امام کاظم(ع) اختلاف زیادی وجود دارد. آنان عموماً دارای فضل و دانش بوده اند، در میان آنان، فاطمه معصومه(س) که در شهر قم مدفون است از ویژگی خاصی برخوردار است، درباره فضیلت زیارت آن حضرت، چند حدیث از امام رضا(ع) و امام جواد (ع) بیان شده است، به جز فاطمه معصومه(س) که مختصر شرح حال وی در منابع تاریخی و حدیثی آمده، شرح حال سایر آنها مشخص نیست. در بسیاری از شهرهای ایران بارگاه هایی به آنان نسبت داده اند که مدرک معتبر ندارد؛ این بارگاه ها در قرون متأخر به آنان نسبت داده شده است. تنها بارگاه معتبر از دختران امام هفتم(ع)، بارگاه فاطمه معصومه(س) است که در شهر قم وجود دارد. واژه گان کلیدی دختران امام کاظم(ع)، معصومه، بارگاه.
ضرورت جانشيني پیامبر اعظم(ص)
چکیده: از آن جا که مسأله جانشینی پیامیر اعظم(ص) یکی از مسایل بسیار دامنه دار و اختلاف برانگیز در بین مسلمین بوده، در طول تاریخ نگاه های متفاوت و نظرات مختلفی نسبت به این قضیه ابراز شده است. حتی غیرمسلمانان و در رأس آنها خاورشناسان نیز نسبت به این قضیه ساکت نمانده و اظهار نظر کرده اند. گرچه در این مقاله سعی بر آن است که نقطه نظرات خاورشناسان بیان گردد. ولی به جهت اینکه به زوایای مختلف این مسأله پرداخته شده باشد؛ دیدگاه های شیعیان و اهل سنت را ذکر کرده و سپس به بیان و اظهارنظر خاورشناسان می پردازیم؛ خاورشناسان این مسأله را بیشتر از دیدگاه اهل سنت مورد بررسی قرار داده اند به همین جهت به برخی از گفتار آنها نقد و اشکال وارد شده است. در ضمن به مهم ترین ادله شیعیان برای خلافت علی(ع) اشاره شده است که عبارتند از: آیه انذار عشیره، حدیث و واقعه غدیر، حدیث ثقلین، حدیث منزلت، اعزام سپاه اسامه، حدیث قلم و دوات، در پایان هم خاتمه این بحث آورده شده است.
- مقالات دیگر...
- نقش حضرت علی (ع) در غزوات پیامبر(ص)
- تاریخ اجتماعی کاشان با تکیه بر یافته های قبرستان ملامحسن فیض کاشانی(1007-1091 ق)
- تأثیر ولایت عهدی امام رضا (ع) بر قیام های علویان
- تبریک میلاد امام حسن (ع)
- عوامل فرهنگی- مذهبی تنش بین صفویه و عثمانی
- حمدبن موسي (ع)
- اصلاحات سياسي امان الله خان در افغانستان
- غزنویان در هندوستان
- مساجد و بارگاه ها در دوره عضدالدوله
- صوفيان شيعه در خراسان دوره تيموريان
- بابریان هندوستان
- 1 رمضان -مرگ مروان بن حکم
- معرفي و بررسي كتاب النقض
- نظريه پيدايش تشيع در «سقيفه»
- زندگينامه علمى دکتر سید علیرضا واسعی
- مردم شناسی سرزمین اران درآستانه ورود اسلام
- زندگینامه علمی ماونگ تون زاوا(محمد معصوم)
- زندگینامه علمی حق داد شهابالدین اف
- زندگينامه علمى سید محمد رضا عالمی
- زندگينامه علمى دکتر مجيد كافي
- ...
گروه تاریخ اسلام
دروس و سرفصل ها
معرفی اساتید
پایان نامه ها و تحقیقات
مجله سخن تاریخ
مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقالات
دانش آموختگان
سفرهای علمی
آمار بازدیدکنندگان
| بازدید این صفحه : 809576 |
| بازدید امروز : 1745 |
| کل بازدید : 4148864 |
| بازدیدکنندگان آنلاين : 3 |
| زمان بازدید : 8/2970 |
ورود کاربران
برای استفاده از امکانات سایت مانند ارسال و پیگیری مقالات ، دانلود کتب و نقشه ها و دریافت خبرنامه سایت باید در سایت عضو شده، با نام کاربری خود وارد شوید!